بررسی عملکرد بانک های واگذار شده در قالب اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قبل و بعد واگذاری

در سالیان اخیر واگذاری بانک های دولتی به بخش خصوصی جزء برنامه های اصلی خصوصی سازی در کشورهای مختلف دنیا قرار گرفته است و دولت ها سعی نموده اند، تا با واگذاری مالکیت بانک ها، در وهله اول موجبات افزایش کارایی و بهبود عملکرد بانک های واگذارشده و در نهایت تسریع رشد اقتصادی خود را فراهم آورند. با توجه به روند خصوصی سازی بانک های دولتی در ایران، آگاهی از آثار خصوصی سازی بر عملکرد بانک هایی که مالکیت آن به بخش خصوصی واگذارشده از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین سعی داریم تا در تحقیق حاضر به مقایسه کارایی فنی و بهره وری بانک های ایران، قبل و بعد از خصوصی سازی بپردازیم. نمونه آماری پژوهش، شامل 18 بانک، 6 بانک با مالکیت دولتی، 5 بانک که مالکیت آن به بخش خصوصی واگذارشده و 7 بانک با مالکیت خصوصی در دوره زمانی1386 الی 1390است. روش آماری مورد استفاده جهت آزمون فرضیه های مطرح شده در این پژوهش، تحلیل پوششی داده ها (dea) و شاخص بهره وری مالم کوئیست و پانل دیتا (داده های ترکیبی) و با استفاده از نرم افزارهای deap2.1 و evewis می باشد. به منظور تعیین متغیرهای ورودی و خروجی تحقیق، دو مدل متفاوت بر اساس دیدگاه واسطه ای با رویکرد درآمدی و رویکرد ارزش افزوده انتخاب گردیده است. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل آماری حاکی از آن است که بهره وری بانک ها بعد از خصوصی سازی رشد داشته است. بر اساس یافته های تحقیق، در حوزه درآمدی، کارایی مدیریتی بانک های خصوصی شده، بعد از خصوصی سازی ، کاهش یافته است؛ ولیکن، در حوزه ارزش افزوده، کارایی مدیریتی بانک های خصوصی شده، بعد از واگذاری افزایش یافته است؛ در واقع عملکرد این بانک ها در تجهیز منابع بهبود یافته است. نتایج مدل رگرسیونی پانل نشان می دهد، مالکیت خصوصی، اندازه بانک و نسبت سپرده دیداری به کل سپرده ها با کارایی فنی رابطه مثبت و نسبت مطالبات معوق به تسهیلات رابطه منفی با کارایی فنی بانک ها در ایران داشته است.